به گزارش پایگاه خبری تحلیلی چه خبر، پژوهش‌ها نشان می‌دهد «خشنودسازی افراطی» که در کودکی برای بقا شکل می‌گیرد، در بزرگسالی موجب دوری عاطفی، از خودبیگانگی و فرسودگی روانی می‌شود.
رفتار موسوم به «خشنودسازی افراطی» یا Fawning، که ریشه در تجربه‌های آسیب‌زای دوران کودکی دارد، در بزرگسالی به شکل دوری خاموش از خانواده و از خود بروز می‌کند. این پدیده که نخستین‌بار توسط روان‌شناس آمریکایی، «اینگرید کلیتون»، معرفی شد، در ظاهر رفتاری مثبت به‌نظر می‌رسد اما به گفته کارشناسان، به مرور سبب فرسودگی عاطفی، از دست دادن هویت و احساس مزمن تنهایی می‌شود.
خشنودسازی افراطی چیست؟
به گفته متخصصان، خشنودسازی افراطی یکی از واکنش‌های تروما در دوران کودکی است که طی آن کودک برای حفظ امنیت خود، یاد می‌گیرد احساسات و نیازهای واقعی‌اش را سرکوب کرده و با تطبیق بیش از حد با دیگران از تنش جلوگیری کند.
کلیتون در کتاب خود با عنوان Fawning: Why the Need to Please Makes Us Lose Ourselves توضیح می‌دهد: «این رفتار انتخابی آگاهانه نیست، بلکه سازوکاری است برای بقا در محیط‌های ناامن و آشفته.»
از کودکی تا بزرگسالی؛ پیوندی ناپیدا
کودکانی که در محیط‌های پرتنش رشد می‌کنند، اغلب یاد می‌گیرند برای جلوگیری از خشم یا بی‌ثباتی دیگران، احساسات خود را پنهان کنند. اما این مهارت بقا در بزرگسالی به مانعی برای صمیمیت تبدیل می‌شود. به گفته کارشناسان، چنین افرادی در ظاهر آرام، فداکار و همدل‌اند، اما درونشان با اضطراب، احساس پوچی و نادیده‌ماندن دست‌به‌گریبان‌اند.
خشنودسازی افراطی در فرهنگ و جامعه
به گزارش منابع روان‌شناسی، رفتارهایی چون سازگاری افراطی، دل‌جویی مداوم و مراقبت بیش‌ازحد از دیگران، در بیشتر فرهنگ‌ها پاداش اجتماعی دارند. کلیتون می‌گوید: «در جوامع مردسالار، نژادپرست یا طبقاتی، بسیاری از زنان، اقلیت‌ها و افراد دارای تفاوت‌های عصبی از طریق خشنودسازی افراطی یاد می‌گیرند که چگونه “امن” و “قابل‌قبول” باشند.»
اما همین سازگاری اجتماعی، به گفته او، گاهی به معنای حذف آرام و تدریجیِ “خودِ واقعی” است؛ فرایندی که به بی‌هویتی و فرسودگی روانی منجر می‌شود.
نشانه‌های خشنودسازی افراطی
کارشناسان مجموعه‌ای از رفتارها را به‌عنوان نشانه‌های این الگو معرفی می‌کنند:
- موافقت مداوم با دیگران برای پرهیز از تعارض
- عذرخواهی‌های مکرر بدون دلیل
- تنظیم افراطی لحن و رفتار برای جلب رضایت دیگران
- مراقبت وسواسی از احساسات اطرافیان
- ناتوانی در تعیین مرزهای شخصی
- ایفای نقش میانجی یا ناجی در تعارض‌ها
به گفته روان‌شناسان، این رفتارها ممکن است از بیرون نشانه‌ی «خوش‌رفتاری» تلقی شوند، اما در واقع پاسخی دفاعی به احساس ناتوانی و ترس از طرد شدن‌اند.
راهکارهای مقابله و بازیابی اصالت
بهبودی کامل از این واکنش ممکن نیست، اما آگاهی و تمرین روزانه می‌تواند به بازگشت به خود کمک کند. او پیشنهاد می‌کند:
- الگوهای خشنودسازی را شناسایی و نام‌گذاری کنید.
- ناراحتی و تعارض را بپذیرید.
- مرزهای شخصی را تمرین کنید و «نه» گفتن را بیاموزید.
- از حمایت درمانگر در جلسات فردی یا گروهی بهره بگیرید.
او در پایان می‌گوید: «رها شدن از خشنودسازی افراطی، به‌معنای خوش‌آمد گفتن به خودِ واقعی‌مان است؛ اینکه پس از سال‌ها، دوباره در مهمانی زندگی خود حاضر شویم.»
جمع‌بندی
به باور کارشناسان، خشنودسازی افراطی اگرچه در کودکی ابزاری برای بقا بوده، اما در بزرگسالی به عاملی برای انزوا و فرسودگی روانی بدل می‌شود. تحلیلگران حوزه سلامت روان تأکید می‌کنند که آموزش مهارت‌های ارتباطی، مرزگذاری و درمان تروما می‌تواند نقش مؤثری در کاهش پیامدهای این الگو داشته باشد.
پایان/*
.
